N. Milk, butter, cheese

gji të zgjatura [Kell.Al.]

se tease ugerea [Mets.]
Èi ‘umflã [Nest.Ar.]

δραγκώνει [Kan.]
τσουτώνει [Lav.]
είναι βεργωμένο [Pram.]
άμα δεν την αρμέγεις, τη βαράει στο μαστάρι [Tsep.]

se póln'i / se nápnuvat 3 sg.[Gllob.]
se pɤ́ln'i 3 sg.[Vern.]
napɤ́lnatɔ „äemato“, naduénɔ „fuskomeno“ [Sid.]
ímeto se nadúva [Nest.Sl.]
se n'adu od mléko [Trig.]

syri i shtrungës [Duk.T.]

scamnu di strunga, scamnulu de la mulgeare [Mets.]
strungaču [Anilio]
scam = ɫa okiu di strungã[Kell.Ar.]
šádi tu unã škâmbã / k'átãra [Nest.Ar.]
scam [Palok.]

ντάκα, λιθάρι, πέτρα, στρουγκολίθι, ντάκα ξύλινη, στρουγκολίθ’ [Kan.]
στρουμπί, στρουμπιά [Lav.]
θυροσ̆τρούγκι [Liv.]
στρουγκόλιθο [Pram.]
στρουγκολίθι [Suli]
στρουγκολίθ’, ένα λ’θάρι [Tsep.]

stol [Gllob.]
stol ot kámen, ot ščíca [Vern.]
stol ot kámen, dɤ́rvɔ [Sid.]
stoláče; kámen [Nest.Sl.]
stol / st'olče; k'amen, d'ərvo [Trig.]

nxjerr hirrën [Kell.Al.]

scotu ʣârlu,adunu ʣârlu, scotu ʣâru [Mets.]
scot ʣãrru [Ming.]
u strãng'ím 1 pl.[Nest.Ar.]

βγάζω τυρόγαλο, βγάζω τ’ρόγαλο [Kan.]
τυρόγαλο: το υγρό που απομένει αφού πήξει τοπ τυρί. Το τυρόγαλο το κάναμε ούρδα, μυντζήθρα που λέμε. [Αν έχανε τα υγρά η ούρδα] την κάναμε μανούρι. [Lav.]
ορός [Liv.]
τα υγρά πόχει μέσα το τυρί [Pram.]
Σπάω το γάλα και μένει το τυρόγαλο / βγάζω το τυρόγαλο (περιγραφή παραγωγής τυριού / παραγωγής βουτύρου) [Suli]
σ̆τάλπη είναι το γάλα; Που όλις έχουμε ρίξει στο καζάνι και μετά το σπάμε για να πάρουμε το τυρί [Suli]

cjédiá 2 sg.[Gllob.]
cédiá 2 sg.[Vern.]
cédiá 2 sg.[Sid.]
cjédime 1 pl.[Nest.Sl.]
se cédi 3 sg. / izv'avam s'iratka 1 sg.[Trig.]

nxjerr ajkën [Kell.Al.]

scotu cãimakea [Mets.]
scot tljara di ɫapti[Kell.Ar.]
u adunãm 1 pl.[Nest.Ar.]

βγάζω τον αφρό, μαζεύω τον αφρό [Kan.]
σ̆κούμο [Liv.]
σχηματίζεται στο άρμεγμα (αυτό που μάζευαν το λέμαν κρέμα – την τραβάμε στη μηχανή) [Pram.]
βγάζω τη σ̆κούμπα [Suli]

se cjédi sirátkata
se bérit sirátkata [Gllob.]
ájkata so olyíca sobériá [Vern.]
ja (e?) bére / ja zéva 3 sg.[Sid.]
e bére [Nest.Sl.]
'izvavam péna / vər [Trig.]

e mbledhim top [Kell.Al.]

u adunãm stog[Kell.Ar.]
u adunãm grúndi 1 pl.[Nest.Ar.]

τρίμματα [Suli]

grútka mas / áúka mas [Gllob.]
áúka mas / tópka (auch schnee snek) [Vern.]
grútka mas, sírejne, cf. l'ep, l'ébo [Sid.]
twópka mas [Nest.Sl.]
á'utka mas [Trig.]

gjalpi [Kell.Al.]

umtu [Mets.]
umt [Palok.]
umtu [Nest.Ar.]

βούτυρο [Kan.]
βούτ’ρο [Lav.]
βούτυρο [Liv.]
βούτ’ρο [Pram.]
βούτυρο βούτυρο μηχανής / βλάντας [Suli]
βύτυρο [Tsep.]

mas [Gllob.]
mas [Vern.]
mas (bíeš mlékɔtɔ -> grútka mas) [Sid.]
mas [Nest.Sl.]
mas [Trig.]

gjalp i kripur [Kell.Al.]

umtu ânsãratu [Mets.]
umt sãrat [Palok.]
l'i arukãm sári / ‘umtu sãrát [Nest.Ar.]

αλμυρό [Kan.]
αλατισμένο [Pram.]

sól'ena mas [Gllob.]
posol'éna mas [Vern.]
sólena mas [ne ja sɔléje 3 pl.] [Sid.]
másta ja (e) nasól'vee; sol'éna mas [Nest.Sl.]
s'ol'ena mas [Trig.]

tund qumështin për gjalp [Kell.Al.]

batu umtulu [Mets.]
bat umt [Palok.]
u adunãm stuoc 1 pl.[Nest.Ar.]

χτυπάω / βγάζω βούτυρο [Kan.]

a stégnuvaš, cvɤ́rsta da et
zbérat se másta [Gllob.]
stískaš / gn'éčiá 2 sg.[Vern.]
k'e se stégn'i 3 sg., bərbátiá 2 sg. „vzbivaT“ [Sid.]
ja (e) twópčiá [Nest.Sl.]
pr'aa mas 3 pl. / k'e a s'obera m'asta [Trig.]

nxjerr gjalp [Kell.Al.]

scotu umtu, scoteare umtulu [Mets.]
scot umt [Palok.]
u adunãm [Nest.Ar.]

Χτυπάω το γ. στη βούρτσα με βουρτσόξυλο,βγάζω το β. από το γ. [Kan.]
Τραβούσαν το γάλα στη [χειροκίνητη] μηχανή. Βγάζαν την κρέμα. Το βάζαν στην κάδη. Ξύνιζε. Έβγαινε η κορυφή. Είχαν τα σφορλέτσικα. Πάνω κάτω το χτυπούσες και κόβονταν. Το ζυνόγαλο –dάλα και το βούτυρο. [Lav.]
το ντρουμπεκίζομε [με ξυλοντρούμπεκο ή φρούντζο] δηλαδή βαράμε το γάλα, το β. βγαίνει εκεί, το μαζεύεις και το βάζεις σ’ ένα αγγειό. Το λιώνουμε, βγαίνει το β. το καθαρό κι αυτό που απομένει το λέμε γκαρόζ̆ια. [Liv.]
αποβουτυρώνω [Pram.]
description [Suli]
Τόβαζαμαν στο καζάνι τριάντα κιλά γάλα. Το άφηναμαν 6-7 μέρες. Για να γένει. Να φουσκώσει. Βάραγα εφτά βουρτσιές. Με βουρτσόξυλο. Χρειάζονται χίλιες ξυλιές για να βγει το βούτυρο. Χόντραινε το βούτρο και τόφερνες γύρα-γύρα με το βουρτσόξυλο. Τόβαζες σε μια κατσαρόλα και μετά στο δοχείο. Εμείς δεν το ματαβράζομε. Πολλοί το βράζουν. Βάζουμε λίγο αλάτι – αλατισμένο το λέμε. Έβαναμαν και στο τομάρ. Εκεί δε χαλάει. Βάσταγαμαν πόσο θέλαμαν εμείς, το άλλο το πούλαγαμαν. [Tsep.]

ízvam mas 1 sg.[Gllob.]
izvái téku 2 sg. aor.[Vern.]
izvávam mas [Sid.]
zévam másta [Nest.Sl.]
pr'aam mas / zévam mas [Trig.]

dhalla [Kell.Al.]

δalã [Mets.]
δaɫã [Palok.]
dálã [Nest.Ar.]

βουτυρόγαλο [Kan.]
ντάλα. το χτυπάμε στη βλάντα, πάνω το βούτυρο και κάτω η ντάλα [Suli]

maštéjnca (biéjnca vo pústec) [Gllob.]
bijan'íca [Vern.]
žəltn'íca „sn'atoe moloko bez masla“, jesli jeje ostaviT postoĭaT, to polučitSa bien'íca / k'isélka cf. stíska 3 sg.[Sid.]
bien'íca / bjan'íca [Nest.Sl.]
bien''ica [Trig.]

nxjerr gjalpin [Kell.Al.]

tragu umtulu, tragu laptele [Mets.]
scot umt [Palok.]
u agudím turbulíca 1 pl.[Nest.Ar.]

βγάζω το βούτυρο (από το γάλα), ξεβουτυρώνω [Kan.]
τραβάω / τραβηγμένο γάλα [Lav.]
αποβουτυρώνω [Suli]
χτυπημένο / χτυπάω [Tsep.]

mɤ́tka [Gllob.]
mɤ́tka [Vern.]
búvame mɤ́tkata [Sid.]
cf. m’Otka = bučílo [Nest.Sl.]
m'ətka [Trig.]

kulloshtër [Kell.Al.]

cullastra [Kell.Ar.]
lapti gros [Nest.Ar.]

μυζήθρα, γκίζα [Kan.]

bráno ml'éko [Gllob.]
zavréno ml'éko, ne sk'isn'íva [Vern.]
debélɔ mlékɔ [Sid.]
debélo mljéko „gekocht fuer winter“ [Nest.Sl.]
débelo mléko / z'imsk'i p'otkvas [Trig.]

N/P[Nest.Ar.]

N/P[Gllob.]
N/P[Vern.]
N/P[Sid.]
N/P[Nest.Sl.]
N/P[Trig.]

djath i mykur [Kell.Al.]

N/P [Palok.]
cash cu muhuɫã[Ming.]
N/P[Nest.Ar.]

N/P[Gllob.]
N/P[Vern.]
N/P[Sid.]
N/P Nest.Sl.]
N/P[Trig.]

skremoj qumështin [Kell.Al.]

tragu laptele [Mets.]
ɫapti tãrcut[Ming.]

vərf, sirátkata od vɤ́rvot se cjédi so cífun (siehe bild!) [Gllob.]
izváva / go bére 3 sg.[Vern.]
zévam mas 1 sg., ja bére másta 3 sg.; izlágva cípa / kóra [Sid.]
se zdebélvi mljékoto; od bádžo iscjéva mas [Nest.Sl.]
se st'ori / ft'asa v'əro [Trig.]

nxjerr kremën me makineri [Kell.Al.]

scotu cu makenã, scotu cu mihanie, lu tragu tu mihanie [Mets.]
scutem crema cu mihanii[Ming.]

zbérat se másta [Gllob.]
=16 [Vern.]
zévam mas 1 sg., ja bére másta 3 sg.[Sid.]
béri mas [Nest.Sl.]
a s'obra m'asta [Trig.]

qumësht pa yndyrë / i skremuar [Kell.Al.]

lapte traptu [Mets.]
lapti tãrcut[Ming.]

άπαχο, αλαφρό [Kan.]
τσαρτσόγαλο, άπαχο [Lav.]
φτενό (antonymχοντρό γάλα).Γάλα βαρεμένο: θέλεις το κάνεις γιαούρτι, θέλεις το κάνεις σ̆ιλύρα, θέλεις το κάνεις τυρί – τυρί βαρεμένο το λέμε. [Liv.]
φτενό (το γίδινο είναι φτενό) (antonymπαχύ)[Tsep.]

bíeno
nebíeno hat mehr fett [Gllob.]
knóko [Vern.]
néma tólku mas [Sid.]
slábo siréjne, ne ésti prjétilo; cf. pó lésno sirén'e [Nest.Sl.]
nu ešsti ? [Nest.Ar.]
p'osno mléko, p'osno s'iren'je [Trig.]

ka yndyrë [Kell.Al.]

aeare [Mets.]
ari liynã[Ming.]

íma mas [Gllob.]
debélo vs. knóko [Vern.]
íma - néma mas [Sid.]
íma mas, cf. pó lésno [Nest.Sl.]
'ima mas [Trig.]

djath i butë [Kell.Al.]

ghizã, brânʣã, brenʣã,cašu albu, ghizã brenʣã. (ghizã is fat mizithra, brânʣã or brenʣã is fat-free mizithra and cašu albu is feta).[Mets.]
cash moali[Ming.]
gjizã [Palok.]
kášu nu i sãrát, eásti dúlʦi [Nest.Ar.]

γκίζα (βράζουμε το τρόγαλο και η γκίζα μαζεύεται στην κορφή) [Kan.]
ούρδα: ο,τι απομένει από το τυρόγαλο αφού το βράσεις. Η ούρδα, όταν χάνει τα υγρά, ονομάζεται μανούρ. [Lav.]
η γκίζα βγαίνει όταν πήγεις το γάλα, ο ορός που μένει από το τυρί βράζεται και βγαίνει η γκίζα. [Liv.]
γκίζα (μαζεύομε το τυρόγαλο, το βράζομε και βγαίνει μόνη της η γκίζα στην κορυφή) [Suli]
γκίζα: δε φτιάναμε κάθε μέρα. Βάζαμαν αλάτι. ούρδα: η μυτζήθρα στραγγίζ, το βάνουμε στο δίχτυ και το κρεμάνε μέρες και ξεραίνεται. Την έκοβες φέτες. [Tsep.]

sírejne [Gllob.]
síren'e [Vern.]
siréjne [Sid.]
siréjne bes sol', blágɔ [Nest.Sl.]
t'aze s'iren'je / nepos'ol'eno [Trig.]

qumësht i freskët [Kell.Al.]

lapte mulsu di tora [Mets.]
ɫapti taze[Ming.]
ɫapti [Palok.]
lápti frésko [Nest.Ar.]

φρέσκο γάλα [Kan.]
πήζομε γάλα για να κάνουμε δγιαούρτι [Tsep.]

táze [Gllob.]
táze [Vern.]
mlékɔ séga məlyénɔ [Sid.]
ml'jéko fréško [Nest.Sl.]
t'aze ml'éko [Trig.]

gjiza [Kell.Al.]

ânclʲegu [Mets.]
ghiza [Ming.]
aruk pitjáua tu láptili [Nest.Ar.]

πήζω [Kan.]
πήγω [Lav.]
πήζω [Pram.]
πήγω (με γιαουρτάρι) [Suli]

síri se 3 sg. pass.
síriá / potsírvaš 2 sg.[Gllob.]
potsírvame 1 pl.[Vern.]
síriá 2 sg.[Sid.]
síriá 2 sg.[Nest.Sl.]
pots'irvaš 2 sg., trans. [Trig.]

piks qumështin [Kell.Al.]

ânclʲegare [Mets.]
cljigãm ɫaptili[Ming.]
lápti ku pitjáu [Nest.Ar.]

πήξιμο (βάζουμε στο γάλα γιαουρτάρι) [Kan.]
πήξιμου [Lav.]

potsíreno / fáteno part. pass. [Gllob.]
potfaténo part. pass. [Vern.]
pɔtsírenɔ mlékɔ [Sid.]
pitjáfise 3 sg. aor; potsiréno mljéko [Nest.Sl.]
cf. pots'irvaš 2 sg.[Trig.]

djath i skremuar [Duk.T.]
 

cash tãrcut[Ming.]
cašu traptu [Mets.]

bíeno vs. nebíeno
jáko vs. méko
óbično [Gllob.]
poĭáko vs. poméko [Vern.]
esénckɔ siréjne [Sid.]
po lésno siréjn'e [Nest.Sl.]
b'adžo [Trig.]

το πήζαμ’ αμέσως, δεν το βγάζαμε [Pram.]

cf. bráno mljéko [Gllob.]
N/P, cf. pomɤ́rznato ml'éko [Vern.]
pasteríosi äála [Sid.]
apostiroméno tirí [Nest.Sl.]
N/P[Trig.]

djath i fortë [Duk.T.]

 

cašu brâzgu [Mets.]
cash vãrtos[Ming.]

κεφαλοτύρι [Kan.]

jáko siréjne = kačkaval'
cf. vizéto, kašérot [Gllob.]
jáko síren'e [Vern.]
kaškavál, k'efalotíri [Sid.]
k'efalotíri [Nest.Sl.]
k'aškaval, k'efalot'iri [Trig.]

kosi [Kell.Al.]

mãrcatu [Mets.]
mãrcat [Palok.]

γιαούρτι [Kan.]
μαρκάτ’: Το μαρκάτ’, βράζαμε το γάλα. Τ’ αφήναμε, κρύωνε. Βάζαμε το δάχτυλο μέσα [για να δούμε τη θερμοκρασία]. Βάζαμε ένα κουτάλι γιαούρτ. Το σκεπάζαμε κι αυτό ήταν. Βάζαμε πυτιά, μαρκατοπυτιά. [Lav.]
δγιαούρτ’ (το φτιάχνουμε με γιαουρτάρ’) [Pram.]
γιαούρτι / γιαούρτη [Suli]
δγιαούρτι [Tsep.]

pótkvas: ne sme bóln'i šo k'e jáime pótkvas [Gllob.]
pótkvas [Vern.]
pótkvas [Sid.]
pwótkfas / pwótkvas / jaúrti [Nest.Sl.]
p'otkvas / p'otkfas [Trig.]

djath i stazhionuar
=djath i vjetër [Kell.Al.]

cašu aryãsitu [Mets.]
caš vek‘ Palok.]

ψήθηκε, γίνεται, έγινε [Kan.]
ψημένο / ωριμασμένο [Pram.]
έγινε το τυρί: θα πάω να σπάσω τυρί, να το μάσω, έγινε. [Suli]

zdrélo [Gllob.]
ftásva 3 sg.[Vern.]
= n 28
mláčkɔ mlékɔ (ok 28c, fuer den kaese); ránckɔ(tɔ) - večerášnɔtɔ mlékɔ; k'e se nakatósa - k'e go raskatósame [Sid.]
s'iren'je [Trig.]

bëj djath [Kell.Al.]

cãšãrlike [Mets.]
fac caš [Palok.]
u fak káš^u, g'ízã [Nest.Ar.]

μπατζ̆αριό [Kan.]
μπατζαριό (the location), μπάτζ̆ος (cheese maker),παραμπάτζ̆ος (assistant of the cheese maker)[Lav.]
τυροκομάω (to be concerned with making cheese)[Pram.]
μπάτζ̆ο, μπατζ̆αριό [Suli]

právi 3 sg.[Gllob.]
právi 3 sg.[Vern.]
práva(m) siréjn'e 1 sg.[Sid.]
právi siréjne [Nest.Sl.]
pr'avi s'iren'je 3 sg.[Trig.]

koka e djathit [Kell.Al.]

capu di cašu [Mets.]
bucate dit caš [Palok.]

κεφαλοτύρι [Kan.]
έφτιαναμαν και κεφαλοτύρι. Το πήζουν, το βάζουν στο πανί, το φέρουν γύρα γύρα, βγαί το τρόγαλο και ξεραίνεται. Είναι καλύτερο γιατί δεν το χτυπάνε το γάλα. [Tsep.]

sir, síroĭte
so sol' go onégvam vo káče
kómat, kómače stueck
kózite od ráca [Gllob.]
macht man nicht [Vern.]
grútka [Sid.]
gumból'k'a [Nest.Sl.]
á'utka / gl'ava s'iren'je [Trig.]

mullëza [Kell.Al.]

clʲeagu [Mets.]
rrenʣã [Palok.]
pitjá [Nest.Ar.]

πυτιά [Kan.]
π’τιά [Lav.]
π’τιά [Tsep.]

síriáte [Gllob.]
síriáče [Vern.]
siríáče [Sid.]
siríáče [Nest.Sl.]
s'iriáče [Trig.]

i hedh mullëzën [Kell.Al.]

arucu clʲeagulu [Mets.]
bag rrenʣe [Palok.]

βάζω / ρίνω πυτιά [Kan.]
πυτιάζω [Lav.]

potsížiá 2 sg.[Gllob.]
potsížiá 2 sg.[Vern.]
pɔtsíriá 2 sg.[Sid.]
potsíriá 2 sg.[Nest.Sl.]
pots'irvaš 2 sg.[Trig.]

slábo = tnóko
cf. po jáko [Gllob.]
knóko [Vern.]
ml'ékɔ so málɔ mas, bez mas [Sid.]
pósnu ml'i’jeko, bez mas [Nest.Sl.]
p'osno ml'éko posle snjatija [Trig.]

qumështi [Kell.Al.]

lapte [Mets.]
ɫapti [Palok.]

γάλα [Kan.]
γάλα [Lav.]
γάλα [Pram.]

mljéko [Gllob.]
ml'éko [Vern.]
mlékɔ [Sid.]
ránckoto, večernoto (16-18:00) ml'jéko, dva p’Ota [Nest.Sl.]
ml'éko [Trig.]

qumësht i hidhur [Kell.Al.]

lapte amaru, lapte acru [Mets.]

χάλασε [Pram.]

N/P[Gllob.]
N/P[Vern.]
N/P[Sid.]
N/P[Nest.Sl.]
N/P[Trig.]

qumësht me kulloshtër [Kell.Al.]

lapte cu aeare, lapte N/Praptu [Mets.]
ɫapti gãrros, kuɫastrã [Palok.]
lápti gros [Nest.Ar.]

παχύ [Lav.]
λιπαρό / χοντρό [Pram.]

cf. bráno mljéko [Gllob.]
N/P[Vern.]
debélɔ mlékɔ (fuer winter, im september), málɔ k'iselɔ [Sid.]
debélɔ ml'jéko [Nest.Sl.]
débelo ml'éko [Trig.]

qumësht i skremuar [Kell.Al.]

lapte traptu [Mets.]

-άπαχο, τσαρτσόγαλο [Lav.]
γάλα βαρεμένο [Liv.]
χτυπημένο [Tsep.]

slábo = tnóko, oben ist vɤ́rvot [Gllob.]
knóko [Vern.]
ml'ékɔ so málɔ mas, bez mas [Sid.]
pósnu ml'i’jeko, bez mas [Nest.Sl.]
p'osno ml'éko [Trig.]

milk, fermented; sour milk

qumësht i thartuar [Kell.Al.]

ɫapti acur[Ming.]

potsíreno part. pass. [Gllob.]
potsiréno / potfaténo part. pass. [Vern.]
pɔtsírenɔ mléko [Sid.]
potsiréno ml'jéko [Nest.Sl.]
p'otkvas / p'otkfas [Trig.]

qumësht i piksur [Kell.Al.]

lapte ânclʲegatu [Mets.]
ɫapti clʲigatu[Ming.]

πηγμένο [Kan.]

se fk'ísvat 3 sg.
fk'ísnato = sámoĭk'iá [Gllob.]
cf. n43 [Vern.]
sk'isnátɔ mlékɔ [Sid.]
rasječéno / kuméno ml'jéko [Nest.Sl.]
sk''isnato ml'éko / b'ienca [Trig.]

lapte dãngãnitu, adãhnitu, lapte ândãhãneašte [Mets.]

---, κόβει, χαλάει, ξινίζει [Kan.]
κομμένο (κόπηκε) [Lav.]
έπιασε τέγγα / τέγγιασε (from the cooper of the pottery) [Pram.]

mljéko bráno dva déna, man laesst sie 2 tage lang [Gllob.]
poturdéno = sk'isnáto part. pass. [Vern.]
sk'isnátɔ mlékɔ [Sid.]
rasječéno / kuméno ml'jéko [Nest.Sl.]
sk''isna 3 sg. aor.[Trig.]

qumësh i papërpunuar
=natyral [Kell.Al.]

lapte necãrtitu, lapte bunu [Mets.]

φρέσκο γ. [Kan.]

mljéko [Gllob.]
ml'éko [Vern.]
mlékɔ [Sid.]
ml'jéko [Nest.Sl.]
ml'éko [Trig.]

qumësht i thartë [Kell.Al.]

 

acrišu [Mets.]
ɫapti acãrat [Palok.]

-ξινόγαλο (;) [Suli]
ξινό / ξίνισε / ξινόγαλο – ό,τι μένει αφού βγάλουμε το βούτρο [Tsep.]

pótkvas (so pótkvas) [Gllob.]
pótkvas (so potkvasílo) [Vern.]
k'íselɔ mlékɔ [Sid.]
k'isélo ml'jéko, k'iséla ‘urda [Nest.Sl.]
p'otkvas / p'otkfas [Trig.]

qumësht i prishur [Kell.Al.]

lapte cu pisuriʣâ, lapte spartu [Mets.]

λιπαρό, γλιτσιάζει [Kan.]
σ̆άλιασε / σ̆αλιάζει / κόπηκε το γάλα [Suli]
κόπηκε / κόβεται το γάλα [Tsep.]

N/P[Gllob.]
N/P[Vern.]
N/P[Sid.]
N/P[Nest.Sl.]
N/P[Trig.]

qumësht i potisur (i hedhin ujë) [Kell.Al.]

 

lapte adãpatu, lapte lišoru [Mets.]
llapti adãpatu (cu apã) [Ming.]

νερωμένο [Pram.]

mljéko so vóda, maméjnca za da go ftáse pláno [Gllob.]
N/P[Vern.]
méšano so vóda [Sid.]
po knóku se prái, po slábu (man verpanscht die schafsmilch mit der billigeren ziegenmilch) [Nest.Sl.]
méšano so v'oda dajut smesh. moloko [Trig.]

hirra [Kell.Al.]

ʣâru [Mets.]
ʣerr [Palok.]

τυρόγαλο, γαλοτύρι [Kan.]
τυρόγαλο [Lav.]

síratka
kóžurok – penka, ákúmba – schaum [Gllob.]
sirátka [Vern.]
sirátka, cf. žəlt(e)n'íca, k'isélka [Sid.]
sirótka
cf. kəl'íva za siren'eto (+ jeder hat seine eigene rezepte, einige entrahmen die milch, einige nicht) [Nest.Sl.]
s'iratka [Trig.]

gjiza [Kell.Al.]

ghizã, brenʣã [Mets.]
g'ízã [Nest.Ar.]

μόνο γκίζα [Pram.]
όχι / βγάζουμε γκίζα αλλά και βούτυρο (με τη μηχανή) [Suli]

úrda (ot síratka) [Gllob.]
úrda (ot sirátka) [Vern.]
‘urda, mônúra [Sid.]
‘urda: sirótka e várime i izlégva ‘urda; i drúgata sirótka e fɤ́rg'e) [Nest.Sl.]
'urda [Trig.]

baxho [Kell.Al.]

cãšãrie, baʣaryio [Mets.]
bagio [Palok.]

μπατζ̆αριό [Kan.]
μπατζαριό [Lav.]
μπάτζ̆ος / => μπάτζ̆αρης / γαλακτοκόμος [Liv.]

kásala na bačíloto [Gllob.]
kəl'íva [Vern.]
tirokomío [Sid.]
kəl'íva za siren'eto [Nest.Sl.]
b'ačilo [Trig.]

τυρόγαλο [Kan.]
τυρόγαλο [Suli]

var, za gójata, kərmácite [Gllob.]
sirátka – e dávame na bíáeto [Vern.]
vóda, pɔslédnata sirátka [Sid.]
sirótka, se fɤ́rg'e na biáen'íščata [Nest.Sl.]
e f'ərlaš [Trig.]

gjiza [Kell.Al.]

umtu de ʣâru, umtu [Mets.]
ghiza [Ming.]

βούτυρο [Kan.]

N/P! na pázaro so k'ílo [Gllob.]
mas [Vern.]
mas / vútiro [Sid.]
mas [Nest.Sl.]
mas [Trig.]

bulmet [Kell.Al.]

mãxuli [Ming.]

blágota [Gllob.]
blagota [Vern.]
rabóti od mlékɔ [Sid.]
cf. mərséno „milch und fleischprod.“ [Nest.Sl.]
cél'i b'ačofsk'i s'iren'ja / j'adel'išča [Trig.]

llapti ti bagiu [Ming.]
δaɫë [Palok.]

mljéko [Gllob.]
ml'éko [Vern.]
mléko / äála [Sid.]
ml'jéko [Nest.Sl.]
ml'éko [Trig.]

N/P[Gllob.]
N/P[Vern.]
N/P[Sid.]
N/P[Nest.Sl.]
N/P[Trig.]

=n20 [Gllob.]
=n20 [Vern.]
= n20 [Sid.]
= n20 [Nest.Sl.]
'urda
p'əržgal dop. moloko [Trig.]

N/P, cf. zamɤ́rznato [Gllob.]
pomɤ́rznato part. pass. [Vern.]
N/P[Sid.]
N/P; cf. mrázno „kalt“ [Nest.Sl.]
N/P, cf. mr'azno [Trig.]

shkuma, kajmaku [Kell.Al.]

cremã, cãimake, spumã [Mets.]
spuma, tljara [Ming.]
kajmak [Palok.]

κρέμα, καϊμάκι, κρέμα [Kan.]
αφρός [Lav.]
σμέτανη [Liv.]
σ̆κούμπα / πέτσα από γάλα [Suli]
αφρός [Tsep.]

vərf (= alb. ájka, ájkata) [Gllob.]
ájka = vər [Vern.]
mas [Sid.]
mas [Nest.Sl.]
vər [Trig.]

shkumë e thartuar [Kell.Al.]

umtu di tu kelae [Mets.]
spumã acãritã [Ming.]

zál'ej – fk'ísnato mljéko i síratka [Gllob.]
N/P[Vern.]
N/P[Sid.]
N/P[Nest.Sl.]
N/P[Trig.]

shkumë e ëmbël [Kell.Al.]

 

spumã [Mets.]
spumã ndultsitã[Ming.]

vərf (= alb. krem) [Gllob.]
ájka = vər [Vern.]
N/P[Sid.]
N/P[Nest.Sl.]
sl'atk'i vər [Trig.]

man macht es: vər i mljéko
jáko síejne = kašer [Gllob.]
N/P[Vern.]
cf. manúra [Sid.]
manúri (aus rahm von bádžo) [Nest.Sl.]
od vər s'iren'je ne se pr'aviv

N/P[Gllob.]
N/P[Vern.]
= n43 [Sid.]
= n43 [Nest.Sl.]
n43 [Trig.]

mund të prishet qumështi=thartohet [Kell.Al.]

vã s-dãngãneascã, vã si ambutã, vã si adãhneascã, vã s-dãhãneascã dãhãneste, vã s’lʲea nare [Mets.]
ɫaptili si asparsi, si acãri[Ming.]

ξίνισε [Kan.]
ξίνισε, χάλασε το γάλα / το γάλα κόπηκε / λιανοκόπηκε [Suli]

N/P[Gllob.]
N/P[Vern.]
N/P[Sid.]
N/P[Nest.Sl.]
N/P[Trig.]

réndano unsicher [Gllob.]
N/P[Vern.]
N/P[Sid.]
N/P[Nest.Sl.]
N/P, cf. b'adžo [Trig.]

djath i regjur=i stazhionuar [Kell.Al.]

se aryãsi cašulu, se aryãsi se aryãseaste [Mets.]

ψήθ’κε, είναι ώριμο / ψημένο [Kan.]
ωριμάζει [Lav.]
ψημένο / ψήθ’κε το τυρί (θέλει ένα μήνα) [Tsep.]

zdre# 3 sg., zdrélo l-part.[Gllob.]
ftásva 3 sg.[Vern.]
da se pɔtsíri, se pɔtsírva [Sid.]
se potsírva, ftása
cf. ne e sturéna lápkata - íma ftásano [Nest.Sl.]
ft'asva / d'oĭde 3 sg.[Trig.]

u regj=u stazhionua [Kell.Al.]

aryãsire [Mets.]

έγινε [Kan.]

zdré# 3 sg.[Gllob.]
=63 [Vern.]
N/P[Sid.]
ne e sturéno, sáka da sédi [Nest.Sl.]
ft'asva / d'oĭde 3 sg.[Trig.]

doli i thartë,djath i thartë [Kell.Al.]

ešâ acru, casu acru, acri cašulu, se acri [Mets.]

ξινίζει, φουσκώνει [Kan.]
ξινίζει [Tsep.]

fk'ísnato / nefk'ísnato part. pass. [Gllob.]
potfaténo part. pass.
cf. sk'ísnáto [Vern.]
sk'isnátɔ mlékɔ, k'íselo mlékɔ [Sid.]
k'isélo ml'jéko, k'iséla ‘urda [Nest.Sl.]
p'otkvasi 3 sg.[Trig.]

fk'ísva 3 sg.[Gllob.]
potfaténo part. pass.
cf. sk'ísnáto [Vern.]
N/P[Sid.]
N/P[Nest.Sl.]
N/P[Trig.]

e krip [Kell.Al.]

ânsaru [Mets.]

αλατάω [Liv.]
αλατίζω [Suli]

váriá várta, kláiá éno jájce – tókmu sol'íloto [Gllob.]
k'e a pósol'I / mu kláva / fɤ́rga sol' [Vern.]
so pɤ́rsto méreje da l'i e tóplɔ [Sid.]
N/P[Nest.Sl.]
pos'ol'uva 3 sg.[Trig.]

dhalla / qumësht i thartuar = dhallë [Kell.Al.]

δalã, δalã acrišu [Mets.]
ɫapti acãrishu = δaɫã[Ming.]

ξινό γάλα (άλλο ξινό γάλα κι άλλο ξινόγαλο) [Kan.]

fk'ísnato / zafáteno part. poss. [Gllob.]
poturdéno / sk'isnáto part. pass. [Vern.]
k'íselɔ mlékɔ [Sid.]
k'isélo ml'jéko [Nest.Sl.]
p'otkvas / p'otkfas / k''iselo ml'éko [Trig.]

k'íselo sírejne, so dúpčina = rasípano [Gllob.]
k'íselo síren'e [Vern.]
k'íselɔ sírejn'e [Sid.]
k'isélo siréjne [Nest.Sl.]
k'iselo s'iren'je [Trig.]

mas [Gllob.]
mas [Vern.]
mas [Sid.]
mas [Nest.Sl.]
mas [Trig.]

djath dele [Kell.Al.]

cašu di oi [Mets.]
caš dit oe [Palok.]

πρόβειο [Kan.]
πρόβειο [Lav.]
πρόβειο / τράγειο / γίδινο [Liv.]

ófčjo / od wófca [Gllob.]
ófčevo / od ófci [Vern.]
ɔfčínskɔ sírejne [Sid.]
sirén'e od wófce [Nest.Sl.]
'ofčino s'iren'je [Trig.]

qumësht dele [Kell.Al.]

lapte di oi [Mets.]
ɫapti di oe [Palok.]

πρόβειο γ. [Kan.]

ófčjo / od wófca [Gllob.]
ófčevo / od ófci [Vern.]
ɔfčínskɔ mlékɔ [Sid.]
ml'jéko od wófce [Nest.Sl.]
'ofčino ml'éko [Trig.]

krema [Kell.Al.]

cremã [Mets.]
cremã αποκαλούσαν το προιόν που έβγαιανε αφότου η παραγωγή γινόταν με μηχανή. [Mets.]

mas / vərf / zálej [Gllob.]
vər [Vern.]
mas [Sid.]
mas [Nest.Sl.]
mas [Trig.]

e kullojmë [Kell.Al.]

stricoru, stricoru stricurare [Mets.]
u sticurãm[Ming.]

παστερίωση [Kan.]
βράζω [Suli]

go stégnuvam so kwóney da se oĭáči [Gllob.]
go iscédvami 1 pl.[Sid.]
za u strang'íse 3 pl.[Nest.Sl.]
céda 1 sg.[Trig.]

djath i butë [Kell.Al.]

strãgheatã [Mets.]
g'ízã [Nest.Ar.]

úrda [Gllob.]
úrda (od bijan'íca) [Vern.]
‘urda [Sid.]
‘urda: izlégva ‘urda [Nest.Sl.]
'urda [Trig.]

djath i ngjeshur [Kell.Al.]

cašu N/Praptu [Mets.]

jáko sírejne [Gllob.]
méko síren'e [Vern.]
stárɔtɔ sírejn'e = bádžo; prɔletéšnɔtɔ ímaše mas [Sid.]
bádžoto siréjn'e za gu stóple, za se zbéri áúnka, bála [Nest.Sl.]
ml'ado s'iren'je [Trig.]

qumësht jo me shumë yndyrë [Kell.Al.]

lapte la loculʲi [Mets.]
kuɫastrë [Palok.]

mljéko [Gllob.]
ml'éko [Vern.]
čístɔ mlékɔ [Sid.]
ml'jéko [Nest.Sl.]
ml'éko [Trig.]

shkuma [Kell.Al.]

spumã [Mets.]

vərf / zál'ej (milch und kaesemolke) [Gllob.]
vər [Vern.]
N/P[Sid.]
N/P[Nest.Sl.]
N/P[Trig.]

djath dhie [Kell.Al.]

cašu di caprã [Mets.]
caš dit capre [Palok.]

γίδινο τ., γίδινο τ. [Kan.]

ot kózi [Gllob.]
kózevo / ot kózi [Vern.]
kɔzéfskɔ sírejne [Sid.]
sirén'e wot kwóze [Nest.Sl.]
k'ozino s'iren'je [Trig.]

qumësht dhie [Kell.Al.]

lapte di caprã [Mets.]
ɫapti dit capre [Palok.]

κατσικίσιο γ., κατσικίσιο / γίδινο [Kan.]
κατσικίσιο [Lav.]

ot kózi [Gllob.]
kózevo / ot kózi [Vern.]
kɔzéfskɔ mlékɔ [Sid.]
ml'jéko wot kwóze [Nest.Sl.]
k'ozino ml'éko [Trig.]

mpiks qumështin / i hedh mullën [Duk.T.]

arucu clʲeagulu, arucu clʲeagu ânclʲegu [Mets.]
cljegu ɫaptili / arrucu rrãnʣa[Ming.]

πήζω [Kan.]

pótsirvam 1 sg.[Gllob.]
pótsirvam 1 sg.[Vern.]
pɔtsíri 3 sg.[Sid.]
potsírvaš 2 sg.
go zborbáti so rókata [Nest.Sl.]
pots'iri 3 sg.[Trig.]

mjel delen, mjel dhinë [Kell.Al.]

mulgu [Mets.]
muɫg oa, capra [Palok.]

αρμέω, αρμέω [Kan.]
αρμέγω [Lav.]
αρμέγω [Liv.]
αρμέγω / άρμε(γ)μα [Pram.]
αρμέω / άρμεγμα [Suli]

mɤ́lyime 1 pl.[Gllob.]
mɤ́lyime 1 pl.[Vern.]
jas e mɤ́lyam ófcata 1 sg.[Sid.]
m’Olzi / m’Olyi 3 sg.[Nest.Sl.]
m'əlza 'ofca 1 sf. [Trig.]

lagim me qumësht sisën = =e zbutim [Kell.Al.]

mulʲea mãna tu lapte, mulʲea geadit’le tu lapte [Mets.]
audãm tsãtsa cu llapti, u muljãm [Ming.]

το μαλακώνουμε [Lav.]
βρέχεις το φηκάρι (με γάλα) και το αρμές [Liv.]
το μαλακώνουμε / το πασαλείβουμε με το γάλα της [Pram.]
από το ένα το μαστό θα ρίξω λίγο γάλα στο άλλο για να γίνει γλαστερό -να μουσκέψει- και να αρμεχτεί καλύτερα [Suli]
το απαλαίνει (απαλείφοντάς το με γάλα) [Tsep.]

trésiá 2 sg.[Gllob.]
trésiá 2 sg.[Vern.]
go trésiá na poslédnɔtɔ na kraj na məlyéjN/Pɔ (das schaf versteckt milch fuer laemmer, man muss sie holen) [Sid.]
N/P[Nest.Sl.]
da go trésiá 'imeto; u ovci namachivaut soski, u kozi zapreshcheno iz-za prishchej [Trig.]

dele e ngurtë / dhi e ngurtë [Duk.T.]

oaie ʦi nu lu da laptele, streasã, ʦibbovizã, nu lʲe ease laptele [Mets.]
oi cu gungã / caprã cu gungã [Ming.]

σφιχτάρμεγα [Kan.]
σφιχτάρμεχτη [Lav.]
δυσκολάρμεχτη / ευκολάρμεχτη [Liv.]
σφιχτάρμεγη [Pram.]
σφιχτάρμεγη / τσιμπουρομάσταρη / μικρομάσταρη [Suli]
σφιχτάρμεγη (αργεί ο αρμεχτάρος, δε βγαίνει το γάλα. Είναι σφιχτό το μαστάρι). βλ. και βαρετάρος ‘αυτός που βαράει τα ζώα να μπούνε στη στρούγκα’. [Tsep.]

e čípo ímeto, ne sá-məlyit, zórno [Gllob.]
kɔsten'íkava, kɔsten'ikávɔ [Sid.]
wófca kosn'ikáva, kostn'ikávo
cf. əldíca „loeffel“, marn'íca „grosser loeffel“; čárpa = arpázo [Nest.Sl.]
kostén'klaa / kostén'klava [Trig.]

qumështi nxjerr shkumë [Duk.T.]

scoate spumã laptele, scoate spumã [Mets.]

αφρός / πιάνει αφρά [Lav.]
σ̆κούμπα [Suli]
αφρός [Tsep.]

kóžurok hart / ákúmba weich [Gllob.]
kóža vs. ákúmba [Vern.]
izváva péna, pénata né e n'íščɔ [Sid.]
ákúmba (wegen hitze!) [Nest.Sl.]
ml'ékoto izv'aa ák'umba [Trig.]

e kullojmë [Duk.T.]

stricurare [Mets.]
u sticurãm [Ming.]

στραγγίζω, σουρώνω, το σουρώνουμε [Kan.]
τα βγάζουμε με το χέρ’ (σ̆άβαρα) [Lav.]
το στραγγάμε (με τσαντίλα) [Pram.]
έπεσε ένα τσάχαλο και το στραγγάμε με στράγγιο / στραγγιστάρι [Suli]
το στραγγίζομε στη τσαντήλα [Tsep.]

cédiá 2 sg.[Gllob.]
cédiá 2 sg. [Vern.]
cédiá 2 sg.[Sid.]
cjédiá 2 sg.[Nest.Sl.]
cédi 3 sg.[Trig.]

me napë [Duk.T.]

cu stricãtoare [Mets.]
cu sticãtoarã [Ming.]

σουρωτήρι [Kan.]
τα στραγγίζουμε με τσαντίλα [Lav.]
το στραγγίζομε (με στραγγιστήρι, τσαντήλα) [Liv.]
με το χέρ’ [Pram.]

cédilo [Gllob.]
cedílo [Vern.]
cedílɔ [Sid.]
cedílo [Nest.Sl.]
cédilo [Trig.]

djathi në shtëpi me napa / në baxho.
gjalpin me dybek [Duk.T.]

cashu a casã cu sticãtoarã / ɫa bagiu / umtu cu turbulitsa[Ming.]
cãšãrie, baʣaryio,cãšaru
badju, baʣaryio,
cãšãrie,cãšarlu; cãšãrie, baʣaryio (τυροκομείο), cãšaru, badju (τυροκόμος) [Mets.]

μπατζ̆αριό – μπάτζ̆ος, μπατζ̆αριό [Kan.]
μπατζαριό, μπάτζος [Lav.]
τσ̆αρδάκ’ (‘κάναμε τα συγύρια μέσα, τα μαγειρικά’) [Pram.]
καλύβα / τυροκομείο / μπατζ̆αριό [Tsep.]
τυροκόμος / μπάτζ̆ος [Tsep.]

bačílo / kásala [Gllob.]
bačílo / kəl'íva [Vern.]
bučílɔ (frueher), zu hause (jetzt) [Sid.]
kəl'íva šo go právime siréjN/Po [Nest.Sl.]
k'al'ifče vo b'ačilo
cf. ärék'i - t'ərlo po skopski, fr'axtis - gr'adeš, str'unga - k'otar / str'ənga cf. a10 str'ənga, kaliv'ak'i - koá'ara "spit'ak'i" / 'aur "dlja bikov, chastj doma dlja skota" [Trig.]

qumështi me shkumë [Duk.T.]

acãʦã ʦipã, se umflã [Mets.]
llapti cu spumã [Ming.]

κρέμα, βούτυρο, πέτσα [Kan.]
πάνα, πέτσα [Lav.]
πέτσα, κορφή [Pram.]
πέτσα [Suli]
πέτσα [Tsep.]

vərf / zál'ej [Gllob.]
vər = ájka [Vern.]
mas; cípa „harte schicht“ [Sid.]
mas [Nest.Sl.]
vər [Trig.]

nxjerr yndyrën [Duk.T.]

tragu laptele, tragu laptele (ta s’scoatã cremã) [Mets.]

βγάζω την πέτσα, βγάζω την πέτσα [Kan.]
βγάζω την πέτσα [Pram.]
τη βγάζουμε και τη βάζουμε στη μηχανή για να γίνει βούτυρο [Suli]

bériá / cɤ́rpiá 2 sg.[Gllob.]
go zévat / go bérit 3 sg.[Vern.]
zacɤ́rpam 1 sg.[Sid.]
izvávaš 2 sg., zéva 3 sg., čárpa / čérpa 3 sg.[Nest.Sl.]
'izvavam vər / c'ərpam 1 sg.[Trig.]

dybek [Duk.T.]

butinelu. (from the first decades of the 20th century, however, machines were used to process butter products)[Mets.]
turbulitsa[Ming.]

βούρτσα, βούρτσα [Kan.]
κάδη [Lav.]
καζάνι (από λαμαρίνα) / τα ξύλινα τάλεγαμε κουμπλίτσες [Liv.]
βούρτσα, μπουτινέλλα [Pram.]
βλάντα (οι νεότεροι τη λ. και βούρτσα) [Suli]
βούρτσα [Tsep.]

mɤ́tka so čurílo [Gllob.]
mɤ́tka so džurálo so tərkálo [Vern.]
mɤ́tka; gɤ́rne, kázan, téndžer, dve tendžerín'a [Sid.]
m’Otka = bučílo; čurílɔ so fərčálka [Nest.Sl.]
m'ətka [Trig.]

vedra [Duk.T.]

gãlata [Ming.]

καρδάρα, γκιουγούμια [Kan.]
καζάνι [Lav.]
καζάν’ (from cooper) [Pram.]
ματαράς (μεταφέρουμε το γάλα) [Suli]
μπετόνι [Tsep.]

mɤ́tka / káca, vɤ́rti se átíca [Gllob.]
gibt’s in der stadt [Vern.]
N/P[Sid.]
N/P[Nest.Sl.]
N/P[Trig.]

dhalla [Duk.T.]

δalã [Mets.]

ξινόγαλο, ξινόγαλο [Kan.]
ξινόγαλο [Lav.]
ξινόγαλο [Pram.]
ντάλα (dάλα) [Suli]
ξινόγαλο [Tsep.]

maštéjnca (biéjnca in pustec) [Gllob.]
bijan'íca [Vern.]
bien'íca / k'isélka; žəltn'íca [Sid.]
bien'íca / bjan'íca [Nest.Sl.]
bien''ica [Trig.]

në fuçi druri / në teneqe [Duk.T.]

cãldare cãzane [Mets.]
tu vareɫã; tu tãnãkiau[Ming.]
kade [Palok.]

βαρέλι [Kan.]
βαρέλι ξύλινο από δέντρο ήμερο / λέγονταν και μπούντενες – ήτανε μεγάλες [Liv.]
τενεκές, πάφ’λας, λάτα [Pram.]
καζάνι / καλούπι / τενεκές / τάλαρο / βούρτσα [Suli]
βαρέλια ξύλινα (μετά ήρθανε τ’ άλλα) [Tsep.]

kalɤ́p / kópanka [Gllob.]
kɤ́ləp [Vern.]
kɤ́ləp [Sid.]
kalúpe, kalúpja [Nest.Sl.]
k'opanče / k'alap [Trig.]

djath dhie [Duk.T.]

cašu di caprã [Mets.]
caš dit capre [Palok.]

---

ot kózi [Gllob.]
kózevo / ot kózi [Vern.]

në stallë / në vath / pjellin dhe në kullotë [Duk.T.]

amasu, ameriʣu la pãšteare.Η λέξη amasu σημαίνει γενικά ΄΄καταυλισμός ζώων΄΄ ανεξάτητα από τον τρόπο κατασκευής του, δηλαδή είτε κατασκεύαζεις ένα απλό περίφραγμα είτε μία πιο στέρεα και κλειστή κατασκευή όπως ο στάβλος όλα είναι amasu.) [Mets.]
tu mas; tu staɫã; tu pishuni[Ming.]

μαντρί [Kan.]
στάβλος [Suli]

cark (for twins) [Gllob.]
kótar [Vern.]
si ródva sáma 3 sg.; ródva nɤ́dvor 3 sg.; pɔstél'uva sláma 3 sg.[Sid.]
na ávur nótre; wófca e ródve sáma 3 sg.[Nest.Sl.]
m'andra [Trig.]