Richard Francis Burton
Daearyddwr, fforiwr, cyfieithydd, llenor, milwr, dwyreinydd, cartograffydd, ethnolegydd, ysbïwr, ieithydd, bardd, cleddyfwr, a diplomydd o Sais oedd y Capten Syr Richard Francis Burton KCMG FRGS (19 Mawrth 1821 – 20 Hydref 1890). Roedd yn enwog am ei deithiau yn Asia, Affrica a'r Amerig yn ogystal â'i wybodaeth eang o ieithoedd a diwylliannau. Yn ôl un gyfrif, yr oedd yn medru siarad 29 o ieithoedd Ewropeaidd, Asiaidd ac Affricanaidd.Ymhlith ei gampau enwocaf yw teithio mewn cuddwisg i Mecca, cyfieithu'r ''Mil ac un o nosweithiau'' o'r Arabeg i'r Saesneg mewn argraffiad heb ei sensro, cyhoeddi'r ''Kama Sutra'' yn Saesneg, a theithio â John Hanning Speke dan arweiniad y tywysydd Sidi Mubarak Bombay i ymweld â Llynnoedd Mawr Affrica wrth chwilio am darddiad Afon Nîl. Beirniadodd Burton bolisïau trefedigaethol yn ei waith, er anfantais i'w yrfa. Roedd yn awdur toreithiog a dysgedig ac ysgrifennodd nifer o lyfrau ac erthyglau ysgolheigaidd ar bynciau gan gynnwys ymddygiad dynol, teithio, hebogyddiaeth, cleddyfa, ymddygiad rhywiol, ac ethnograffeg. Nodwedd unigryw o'i lyfrau yw'r troednodion ac atodiadau helaeth sy'n cynnwys sylwadau nodedig a gwybodaeth gyflawn.
Roedd yn gapten ym myddin Cwmni Prydeinig India'r Dwyrain a gwasanaethodd yn India, ac am gyfnod byr yn Rhyfel Crimea. Wedi hyn cafodd ei gyflogi gan y Gymdeithas Ddaearyddol Frenhinol i fforio arfordir dwyreiniol Affrica a daeth yn yr Ewropead cyntaf i weld Llyn Tanganyika. Yn hwyrach gwasanaethodd fel conswl dros Brydain yn Fernando Po, Santos, Damascus a Trieste. Roedd yn Gymrawd y Gymdeithas Ddaearyddol Frenhinol a chafodd ei urddo'n farchog (KCMG) ym 1886. Darparwyd gan Wikipedia
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Cyhoeddwyd: MDCCCXCIII
Superior document: The memorial edition of the works of Captain Sir Richard F. Burton, K.C.M.G., F.R.G.S., &c., &c., &c. Volume IV Volume II
13
Cyhoeddwyd: MDCCCXCIII
Superior document: The memorial edition of the works of Captain Sir Richard F. Burton, K.C.M.G., F.R.G.S., &c., &c., &c. Volume III Volume I
14
Cyhoeddwyd: 1861
Superior document: Forschungsreisen in Arabien und Ost-Afrika nach den Entdeckungen von Burton, Speke, Krapf, Rebmann, Erhardt und anderen 1
15
Cyhoeddwyd: 1883
Superior document: To the Gold Coast for gold a personal narrative ; in two volumes Vol. I
16
Cyhoeddwyd: 1883
Superior document: To the Gold Coast for gold a personal narrative ; in two volumes Vol. II
17
18
Cyhoeddwyd: 1861
Superior document: Forschungsreisen in Arabien und Ost-Afrika nach den Entdeckungen von Burton, Speke, Krapf, Rebmann, Erhardt und anderen Zweiter Band
Links: Volltext; Volltext; Volltext
19
Cyhoeddwyd: 1872
Superior document: Unexplored Syria visits to the Libanus, the Tulúl el Safá, the Anti-Libanus, the Northern Libanus, and the ʾAláh ; in two volumes v. 1
20
Cyhoeddwyd: 1872
Superior document: Unexplored Syria visits to the Libanus, the Tulúl el Safá, the Anti-Libanus, the Northern Libanus, and the ʾAláh ; in two volumes v. 2