William Shakespeare
William Shakespeare (Stratford-upon-Avon, Warwickshire, 1564ko apirilaren 26a [bataio eguna] - Stratford-upon-Avon, 1616ko maiatzaren 3agreg./apirilaren 23ajul.) ingeles antzerkigile, olerkari eta aktorea izan zen. Europako literaturaren ikur handienetako bat da, ingelesezko inoiz izandako idazlerik onena eta historiako dramagile handiena da, aditu askoren arabera. Egile oparoa izan zen, antzerkigintzan, narratiban eta poesian.Gaur egun ezagutzen diren bere lanen artean, kolaborazioak barne, 39 antzezlan, 154 soneto, bi poema narratibo luze eta beste zenbait bertso daude, azken hauen autoretza ziurra ez bada ere. Bere antzezlanak hizkuntza nagusietara itzuliak izan dira, eta beste edozein antzerkigileren baino maizago antzezten dira. Gainera, aztertzen eta ber-interpretatzen jarraitzen dute.Stratford-upon-Avongo merkatari aberats baten semea zen eta jaioterrian egin zituen ikasketak. 1582an Anne Hathaway-rekin, bera baino zortzi urte zaharragoa zen emakumearekin, ezkondu zen eta hiru seme-alaba izan zituzten. Emaztearekiko harremanak txarrera egin zuten eta ondorengo urteetan, 1584tik aurrera, Londresera joan eta aktore eta antzerkigile bezala lan egin zuen. Lord Chamberlain-en antzerki konpainian aritu zen, eta 1588an hasi zen bere ospea zabaltzen. 49 urte zituela (1613 inguruan), Stratfordera erretiratu zela dirudi, eta handik hiru urtera hil zen. Shakespeareren bizitza pribatuaren erregistro gutxik irauten dute, eta horrek bere itxura fisikoa, sexualitate
Shakespearek 1589 eta 1613 artean ekoiztu zituen bere lan ezagun gehienak. Hasierako antzezlanak komedia
Shakespeareren antzerki lan asko kalitate eta zehaztasun ezberdineko edizioetan argitaratu ziren bere bizitzan. Hala ere, 1623an, bi aktore-kide eta lagunek, John Hemingesek eta Henry Condellek, ''Lehen Folioa'' (First Folio) izenarekin ezagutzen den testu behin betikoagoa argitaratu zuten, Shakespeareren obra dramatikoen hil ondorengo bilduma, bere antzezlan guztiekin bi izan ezik. Hitzaurrean Ben Jonson idazlearen poema bat agertzen da, famatua egin den aipu batekin " Shakespeare ez da garai batekoa, baizik eta garai guztietakoa". Wikipediatik informazioa lortu
141
142
143
144
Argitaratua: 1850
Superior document: Shakspere’s sämmtliche dramatische Werke 7. Bd.
145
Argitaratua: 1850
Superior document: Shakspere’s sämmtliche dramatische Werke 12. Bd.
146
147
148
Argitaratua: 2005.
Superior document: [The Oxford Shakespeare]
149
Argitaratua: 1993.
Superior document: The Oxford Shakespeare
150
Argitaratua: c2004.
Superior document: The Oxford Shakespeare
151
Argitaratua: 2000.
Superior document: The Oxford Shakespeare
152
Argitaratua: 2011.
Superior document: The Oxford Shakespeare
153
Argitaratua: 1850
Superior document: Shakspere’s sämmtliche dramatische Werke 6. Bd.
154
Argitaratua: 1850
Superior document: Shakspere’s sämmtliche dramatische Werke 5. Bd.
155
156
Argitaratua: 1952
Superior document: Shakespeare [in sechs Bänden] 1
157
Argitaratua: 1957
158
159
160
Argitaratua: 1850
Superior document: Shakspere’s sämmtliche dramatische Werke 1. Bd.